Dünyaca ünlü doktor balıklar yok olma tehdidi altında

Sivas'ın Kangal ilçesi Kalkım köyünde bulunan dünyaca ünlü doktor balıkların turizme kazandırılması için başlatılan çalışmalar sürerken, bölgeye yakın mesafede yapılan altın arama çalışmalarında oluşabilecek yer altı çatlaklarıyla balıkların kaybolacağı iddiaları köy sakinlerini tedirgin ediyor.

Dev proje yarım kalabilir

Kangal ilçesi Kalkım bölgesi sahip olduğu doğal özellikler nedeniyle 2. derece SİT Bölgesi ilan edilmişti. Yer altından gelen selenyumlu suyla yüzeye çıkan balıklarıyla dikkat çeken bölgenin sağlık turizmine kazandırılması için geçtiğimiz yıllarda çalışmalar başlatıldı. Oluşturulması planlanan sağlık turizmi köyü için Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle acele kamulaştırma kararı alındı. Projeyle ilgili çalışmalar başlatıldı. Ancak bölgeye yakın bir noktada Koç Holding'e bağlı Demir Export firmasının altın çıkartmak için yeni ocaklar açmak istemesi köy sakinlerini tedirgin etti. Ocak açma çalışmaları sırasında gerçekleştirilecek patlatmaların, yer altında çatlaklar oluşturabileceği ve suyla birlikte balıkların kaybolacağı iddia ediliyor.

Siyanür ile gündeme gelmişti

KOÇ Holding'e bağlı Demir Export firması daha öncede ayrıştırma işleminde siyanür kullandığı ve içme suyuna arsenik karıştırdığı iddiaları ile gündeme gelmişti. Firmanın, Sivas'ın Kangal ilçesi Bakırtepe bölgesinde 2015 yılından bu yana siyanürle altın ayrıştırması tepkilere neden olmuştu. Ayrıca firma tarafından işletilen maden faaliyetleri nedeniyle Pınargözü köyünün içme suyuna arsenik karıştığı gerekçesiyle firma hakkında suç duyurusunda bulunulmuş, 2017 yılında Kangal Asliye Ceza Mahkemesinin verdiği kararla dava çevre davası olmaktan çıkarak ceza davasına dönüşmüştü. Firma, Sivas Ağır Ceza Mahkemesinde, köylülere kasten arsenikli su içirme suçlaması ile yargılandı.

Köy sakinleri endişeli

Kalkım köyü eski muhtarı ve 1. Azası Şükrü Akpınar, köy sınırları içerisinde bulunan doktor balıkların Kangal dışında dünyada eşi benzeri bulunmadığını belirterek, “Balıklar birçok cilt hastalığına iyi geliyor. Bölgenin sağlık turizmine kazandırılmasını bekliyoruz. Suyun kaybolacağı yönünde iddialar var. Ancak henüz bilimsel olarak ortaya konulmuş bir şey yok. Balıkların zarar görmesi bizim için iyi olmaz. Bu nedenle firmanın gerekli tedbirleri almasını istiyoruz” dedi.

Konu geniş katılımlı konferansa taşındı

Sivas'ın Kangal ilçesi Pınarözü köyü eski muhtarı ve çevre gönüllüsü Hüseyin Engin yaşananları, 48 çevre ve ekoloji örgütünün katıldığı “Ekoloji Hareketleri Konferansına” taşıdı. İstanbul'un Bakırköy ilçesinde bulunan Cem Karaca Kültür Merkezinde söz alan Engin, Kangal'da yaşananları anlattı. Engin burada yaptığı basın açıklamasında, bazı çevre avukatları ve örgütlerinin Kangal'da verilen çevre mücadelesine ihanet ettiklerini ileri sürüp 26 Ocak'ta görülecek davanın önemine değindi.

Firmayı suçladı

Koç Holding'i çevreye karşı duyarsızlıkla suçlayan Engin açıklamasında, “Sivas'ın Kangal ilçesinde Koç Holding şirketi olan Demir Export A.Ş. demir madeni ve altın madeninde çevre talanı yıllardır artarak devam etmektedir. Bu davanın 26 Ocak 2023 tarihinde karar duruşması var. Bu duruşma bizim son şansımız, ya madendeki çalışmaya son verilecek ya da Çetinkaya, Kalkım ve çevre köylerin suları ile beraber bütün yaşam kaynakları yok edilecek. Gerçek çevre dostlarını bu konuda duyarlı olmaya ve bize destek vermeye çağırıyoruz. İnsanlar ancak sonuçlar ortaya çıktıktan sonra anlıyorlar ama Bakırtepe siyanürlü altın işletmesinin çalışmaları, çevre yağması konusunda en kritik aşamaya gelinmiştir. Eğer çalışmalar böyle devam ederse çevre köylere su sağlayan havza tamamen kuruyacaktır. Bu şirket daha önce Pınargözü köyünün suyunu kurttu ve sonucunda hiçbir yaptırımla karşılaşmadı. Şimdi son derece rahat hareket ediyor” dedi.

Balıkların suyunun kesileceği iddiası

Engin, birçok dereyle birlikte doktor balıkların bulunduğu Kalkım kaynağının suyunun da kesileceğini iddia ederek, “Suyu kesilecek köyler; Kalkım köyünde doktor balıkların olduğu dere, bin 850 nüfuslu Çetinkaya köyü ve diğer köyler. Her iki davada mahkemeler her türlü ifade, delil, resmi tutanak ve bilirkişi raporlarına rağmen şirketten yana karar verince artık hukuk bitti ve biz mahkemeye şöyle bir dilekçe verdik. ‘Her türlü çabamıza ve haklılığımıza rağmen biz talanı durduramadık, bu size dert oldu ama bizde Koç Holding'in gerçek yüzünü herkese göstereceğiz' buda size dert olacak“ dedi.

93 bin ons altın üretti

Koç Holding'e bağlı Demir Export firması tarafından 2015 yılında bu yana siyanürle ayrıştırma yapılan madende bugüne kadar yaklaşık 93 bin ons altın üretildi. Maden yıllık 1.5 milyon ton üretim kapasitesine sahip.