Binaların sağlam olup olmadığı cep telefonu ile kontrol edilebilecek

Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi (DEMAR) Müdürü Prof.Dr. Abdussamet Arslan ve öğrencileri tarafından projesine 2017 yılında başlanılan Bina Kontrol (Yapı Hasar Tespit Uygulaması) mobil uygulama geliştirildi. Yapay zeka sistemi ile çalışan uygulama, binaların fotoğrafları ve özellikleri ile analiz yaparak binanın sağlamlığı hakkında bilgi veriyor. Bina Kontrol uygulaması şu an sadece Android sistemli cep telefonlarda hizmet veriyor, İOS işletim sistemine sahip telefonlarda hizmet vermesi içinde çalışmaları devam ediyor.

“Bina hasar tespit açığını kapatabilmek için yazılım geliştirdik”

DEMAR Müdürü Prof.Dr. Abdussamet Arslan, Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezinde binaların hasar tespitleri, deprem performansları gibi konular üzerine araştırmalar yaptıklarını söyledi. Geliştirilen uygulamanın 7-8 yıl önce başlanılan bir proje olduğunu belirten Arslan, “Binaların özellikle depremde hasar görmüş veya hasar görmemiş henüz sağlam olan binaların deprem performanslarının analizi genellikle ciddi bir uzmanlık istiyor. Kahramanmaraş bölgesinde deprem oldu, 11 ilimiz etkilendi. Burada yürüyerek çok fazla test yapmadan (binaların) durumunun ne olduğunu belirlemek gerekiyor. Bu açığı kapatabilmek için bir yazılım geliştirdik. Yazılım soru cevap şeklindeydi. Görseller üzerinden bilgisayarın tanımlama yapması bina değerlendirmesi modülünü de üzerine ekleyip hem soru cevap hem de görselleri ekleyerek bir değerlendirme yapan yapay zeka sistemi kullandık. Hibrit yapay zeka programı kullanıyoruz, obje tanıma kalıp tanıma diyebiliriz buna” dedi.

Uygulama bina fotoğraflarını görüyor ve değerlendirme yapıyor

Prof. Dr. Arslan, uygulamanın kullanıcı dostu bir uygulama olduğunu belirterek, “Piyasa sürmek için 1-2 ayımız var daha. Okuduğunu anlayabilen, anladığını teknik olarak doğru yorumlayabilen bir insan çok rahatlıkla sorulara cevap verebilir. Çok basit sorular, bilmediğiniz kısmı pas geçebilirsiniz o zaman tabi ki sonucunuzun güvenirliliği alt seviyelere düşüyor. Fotoğrafları yüklüyorsunuz, çatlakların fotoğrafını çekiyorsunuz, yumuşak kat için binanın uzaktan fotoğrafını çekiyorsunuz bunların dışında yüzeyde oluşan çatlakları kendisi (uygulama) görüyor ve buna göre bir değerlendirme yapıyor. Tek sıkıntımız bizim görsel kısmın dışında değerlendirilmesi gereken bazı parametreler var. Bunlardan bir tanesi beton kalitesidir. Beton kalitesi, tahmin etmeye çalışıyoruz” diye konuştu.

“Android işletim sistemine sahip telefonlarda çalışır vaziyette”

Uygulamanın şu an da Android işletim sistemine sahip telefonlarda çalışır vaziyette olduğunu ifade eden Arslan, “Doğruluk seviyesi en kötüsünde yüzde 76 civarında en iyisinde yüzde 99 doğruluk seviyesi veriyor. Elimizde veri seti arttıkça, kullanıldıkça bunun doğruluk payı çok yükselecektir, tecrübeli bir program haline gelecektir. Buna (uygulamaya) kaynak arıyorum şimdilik. Türkiye'de iyi bir server kurup üzerinde çalışmayı yapıp vatandaşlarımızın kullanımına sunmayı planlıyoruz” ifadelerini kullandı.

Bina kalitesi hakkında sıfır ila 100 puan arasında puan veriyor

Yapı Hasar Tespit Uygulamasında çıkan sonuçla binanın kalitesini 4'e ayrıldığını dile getiren Prof.Dr. Arslan, “100 puan üzerinde 0-25 puan, 25-50 arası, 50-75 arası ve 75-100 arası olmak üzere 4 gruba ayırıyor. En üst grupta ise 75-100 arasında binanınız binanızı güvenle kullanabilirsiniz. Eğer 0-25 arasında ise puan çok düşükse, binayı terk edin acil uzman ve belediyeye telefon açın. Eğer 50 ila 75 arasındaysa bir uzmana binanızı mutlaka detaylı kontrol ettirin şekliden size beyanda bulunuyor, sizde ona göre gereğini yapıyorsunuz” şeklinde konuştu.

"Alüvyal zeminde ve tarım arazisinin üzerinde bina negatif puan"

Prof. Dr. Arslan, binalarda en önemli kritiğin binanın düşeyliğinin kaybedip kaybetmediği olduğunu söyledi. Arslan, binanın tepeden itibaren kaç santimetre sağa sola kaykılmış olduğuna dikkatli olunması gerektiğinin altını çizere sözlerine şöyle devam etti: “Bu olduysa binada plastik deformasyon, kalıcı deformasyon medyana gelmiştir. İlk bakılması gereken şey bu. Binanın taşıyıcı sisteminde kolon ve kirişlerin birleştiği bölümde bir çatlak, hasar var mı? Çok detaylı ve yakından bakılması gerekir. Binanın olduğu zemin şartları önemli, alüvyal zeminde ve tarım arazisinin üzerinde ise bu da negatif bir puan. Bunların hepsini üst üste biriktirdiğiniz zaman doğru bir kayıt çıkar.”